Драмалар мен мелодрамалар

Драма — ежелгі грек трагедияларының негізінде шыққан өнердегі басты жанрлардың бірі, XVIII ғасырда дамып, жүз жылдан кейін әдебиеттен және театр сахналарынан қалған жанрларды шаң қақтырып, бірақ уақыт өткен соң кино экрандарын да көрсетіле бастады. Жоғары философиялық трагедиялардан айырмашылығы, драма кейіпкерлері халыққа жақын болды, сюжеттер тұрмыстық негізге ие болды, тіпті жанжалды бейбіт жолмен шешуге мүмкіндік берді, бірақ тек белгілі-бір мазмұнмен ғана. Драмалық кейіпкердің айналасындағы қоғаммен, сыртқы жағдайлармен негізіндегі жанжал тек әдебиетте ғана емес, сахнада да, музыкада да, бейнелеу өнерінде де кездесті. Барлық жерде олардың жанрлық ерекшеліктері болды, бірақ кинода олар тұрақты қосалқы жанрлар болып саналады: Әлеуметтік драма-әлеуметтік жағдайлар мен әділеттіліктің болмауынан туындаған оқиға.

Психологиялық драма-әртүрлі кейіпкерлердің түсініспеушілігі немесе ішкі ққарама-қайшылық.

Қылмыстық драма-бұл қылмысқа байланысты кейіпкерлердің дауы, біздің кинодағы ең соңғы болып жарыққа шыққан бағыт.

Тарихи / әскери драма-тарихи дәуірдегі нақты оқиғалар немесе тарихи белгілі-бір іс-әрекеттердің негізінде түсірілген фильмдер.

Мелодрама-махаббат немесе отбасылық фильмдер.Кейіпкер оң немесе теріс позицияда рөл сомдауы мүмкін. Бірақ кез-келген жағдайда бұл жарқын тұлға, оның сипаты драмалық жағдайлардың әсері негізінде сипатталды, дамиды немесе құлдырайды. Жанр теориясы бойынша, тек 36 түрлі сезімдер болуы мүмкін: кек, құрбандық, бүлік, жоғалту, бәсекелестік, өз-өзімен күрес, сатқындық және т.б. Мелодрамада талаптар әлдеқайда аз — бастысы, сюжеттің ортасында махаббат немесе туыстық сезімдер мен оқиғалар орын алуы шарт. Әдетте, мелодрамалардың кейіпкерлері шаблонды болып келеді, олар күлкілі жағдайларға тап болуы мүмкін, ал олардың қарым-қатынастары көбінесе бақытты жағдаймен немесе жалпақ тілмен айтқанда хэппи эндпен аяқталады. Драмалар мен мелодрамаларды біріктіретін ең бастысы дүние ол — бұл жанрлар өте жоғары бюджеттік киноға жатпайды, сондықтан сценарийлер мен актерлердің рөлі мен олардың тәжірибелеріне талаптар басым қойылады.  Бұл жанрдағы басым фишка ретінде белгілі-бір оқиғалық жүйелік және жалпы картинаның әдемі суреттелуін алуға болады. Оған әртістердің костюмдерінен бастап түсірілім үшін таңдалған геолакация мен декорацияға дейін кіреді.  20-жылдары кино идеологиялық функциялардың қызметін орындай бастаған кезде және мелодрама өзінің сезімдік тәжірибелерімен бірге "екінші дәрежелі" жанр санатына өтті, өйткені ол коммунизмнің ұжымдық құрылысы жағдайында орынсыз болды. Бірақ драма жаңа тыныс ала бастады. Революциядан кейін заңсыз жұмыс класы туралы Әлеуметтік драма жанры пайда болды. 40-шы жылдарға дейін басты кейіпкерлер революционерлер, панасыз және пролетариаттар болды.

30-жылдары зауыттар мен фабрикаларда жоспарды асыра орындау үшін өзін-өзі құрбан ету туралы алғашқы өндірістік драмалар пайда болды. Бұл қосалқы жанр соғыстан кейін танымал болды, бірақ оның өмірі қысқа болды. 60-шы жылдары батырлар фабрикалардан зертханаға көшті, онда олар ғылымның игілігі үшін еңбек етті.

40-жылдардан кейін әскери драмалар үлкен маңызға ие болды және осы жанрдағы барлық дерлік Фильмдер Ұлы Отан соғысына арналған еді. Ауған, Шешенстан және басқа да әскери қақтығыстар туралы фильмдер бірнеше есе аз түсірілді, бірақ олардың ерекшелігі-кейіпкерлер көбінесе сол сол бір оқиғаларға тікелей  қатысты болатын , ал оқиғалардың кез — келген замандасы-әскерге шақырылушы, майдангер, солдаттың әйелі немесе қалыңдығы, дәрігер немесе тыл қызметкері Ұлы Отан соғысы драмасының кейіпкері бола алды. Бүкіл уақыт бойы мелодрамалар жоғарыдан мақұлданбағанымен, бірақ кейбір айла-амалдармен белсенді түрде тұсқауылға ұшырады. Сталиннің заманында барлық романтикалық кейіпкерлер драмалар мен комедиялардың көрсетілуіне тиым салынып, оларды экрандардан алып тастау туралы бұйрықтар түсетін. Сталин қайтыс болғаннан кейін, лирикалық кейіпкерлерге романдары, үйлену тойлары, отбасылары және ажырасулар бейнеленген картиналар ерекше еркіндікке ие болды. "Бұл махаббат болса?" секілді кинофильмдер сол кезде көреремен жалпы қоғам үшін тым ашық әрі сезімге толы картина деп есептелінді.

Мелодрама өзінің таза күйінде қоғамнығ барлық фильмдерге көз-қарастары мүлдем өзгерген кезде 70-ші жылдары ғана пайда бола бастады. Идеология әлсіреді, соғыстан кейінгі тақырыптар өзектілігін жоғалтты және режиссерлердің барлығы дерлік тұрмыстық психологиялық драмалар мен мелодрамаларға көшті. Бұл фильмдердің негізгі оқиғалары диван мен жиһаз қабырғасы арасында болды деп айтуға болады. Кейіпкерлер аса бір ерекше жағдайларға қатыспады, ерліктер жасамады, мемлекеттік міндеттерді шешпеді және жаһандық мәселелерден зардап шекпеді.Олар ішкі проблемаларды қозғады, рухани күйзелісті бастан кешірді, жеке отбасылық проблемалармен суреттеуге тырысты. Міне осы секілді мәселелер енді мелодрама көрсетіле бастады. Тіпті әскери драмаларда да жеңіс емес, нақты адамдардың тағдыры, олардың басқалармен ара-қатынасы, ішкі сезімдері мен уайымы бірінші орында тұрды.

80-90 жылдары жаңа жанр пайда болды - қылмыстық драма, онда кейіпкердің мінезі қылмыстық әлеммен байланыста көрініс тапты, кейде кейіпкердің өзі де оның бөлігі болды.

Қылмыстық және әлеуметтік драмалар қайта құрылу және қайта құрудан кейінгі киноның ерекшелігі болды. Романтикалық кейіпкерлер тағы да басқа жанрларға сәйкес келуі керек еді. Мелодрама енді тіптен бөлек жаңа кейіпке "образға" ие болды. 80-ші және 90-шы жылдардың соңында лирикалық сюжеттер көбінесе әлеуметтік және қылмыстық сюжеттер мен комедияларда пайда болды. Ал сериалдық өндірістің басталуымен мелодрамалар телеэкрандарды жаулап алды және бүгінгі күнге дейін берік сақталып келеді. Толық метражды кино кино өндірісте ең алдымен драманы, оның ішінде әлеуметтік және әскери фильмдерді түсіруде кең сұранысқа ие және көптеген табысқа дәл осы жанрларды ұсынуының арқасында иеленіп келеді.

Ал қазіргі таңда отандық киноиндустрияда мелодрама жанр нықтап қалыптасып алынған. Жылына кем дегенде оннан астан мелодрама жанрындағы кинотуындылар көрермен назарына ұсыналады. Сол себепті дәл қазір назарларыңызға үздік болған біршама мелодрама жанрындағы кинокартиналарды ұсынуды жөн санадық. Ендеше, бірге танысып тамашалап көріңіздер.

«Махаббат бекеті»

«Махаббат бекеті» — мелодрама жанрында түсірілген кинотуынды. Қазақтың белігіл режиссері Талғат Теменовтың еңбегімен таспаланған шағарма. Жоба Теменовтың «Гүлназ» повесті жүйесінде көрермен назарына 1993 жылы ұсынылған . Фильмнің сюжеттік желісі бойынша, көптеген ерекше сезімдерге толы махаббат хикаясы баяндалады. Басты рөлді Баян Мұхитденова, Абылов пен Бопеш Жандаевтар сомдаған. Фильм бойынша жұмыс істеген шығармашылық топ пен түсірілім тобы: қоюшы-режиссер ретінде Талғат Теменов жұмыс істеді, сценарий авторы Талғат Теменов және Ләйлә Ақынжанова. Жобадағы қоюшы-оператор рөлі  Алексей Берковичке бұйырған. Қоюшы-суретші — Александр Ророкин, ал композиторы Төлеген Мұхамеджанов. Дыбыстық көркемдеуші және операторлар Зинаида Мухамедханова және Жанабек Мухамедханов.

«Он и она»

«Он и она» кинофильмінің желісі бойынша, ол-қарапайым алматылық жігіт, студент және Жас сценарист. Оның өмірі бір сарында, ритмде болады, бірақ өмірінде ол пайда болғанша.  Өте сұлу әрі әдемі, батыл және ерекше. Ол әлемдегі барлық нәрсені төңкеріп жіюеретіндей, өмірі әлдебір шытырман оқиғаларға толы кинода. Міне екеуі бір-бірін кездестірген шынайы бір махаббаттарын жолықтырғандай. Барлық кездесулер мен оқиғалардан кейін ол кенеттен көзден ғайып болады, осылайша екі ғашық өмір дайындаған кей сынақтар өтуге тура келеді. Режиссері ретінде Сәкен Жолдас еңбек етті.

Картина операторы Айдар Оспанов. Бас Продюсер Әлия Меңдіғожина. Басты кейіпкерлердің рөлін: Жандос Айбасов, Динара Бақтыбаева, Жанна Қуанышева, Бақытжан Әлпейісов, Айжан Нұрмағамбетова, Азат Сейтметов, Ақбота Болатқызы, Борис Мен сынды актерлер мен актрисалары сомдайды.  Премьера  2013 жылы 10 қазанда оран алды.

«Сердце мое Астана»

Егор Кончаловскийдің көркем фильмі. Өзара байланысты емес он түрлі киноновеллден құралған, біршама режиссерлер жоба бойынша жұмыс істеген. Картина жалпы мазмұны және идеялық жүйесі бойынша француздық "Париж, мен сені сүйемін", американдық "Нью-Йорк, мен сені сүйемін" және Ресейлік " Мәскеу, мен сені сүйемін!» атты фильмдеріне жақын болып келеді. Сценарий авторлары: Сергей Дебижев, Сергей Потынко. Композиторлары: Виктор Сологуб, Алексей Карпов, Валерий Парамонов. Басты рөлдерде сомдаған: Қарлығаш Мұхамеджанова, Бибігүл Сүйіншалина, Евгений Жуманов, Султанна Каримова, Санжар Мәдиғ, Сергей Никоненко, Махаббат Толкалина, Наталья Арынбасарова, Гүлнар Досматова, Фархад Әбдірайымов. Картина премьерасы сегізінші  наурызда 2012 жылы орын алды.

«Станция судьбы»

Сюжеттік желінің мазмұны бойынша, кез-келген адамды өзіне ғашық ететін айдай сұлуға  кенеттен кездейсоқ поездға міне кеткен жас жігіт ғашық болады. Бойжеткен өте пәк, нәзік әрі адал жүректі. Жігіт бұзақылық жолмен көптеген түсініспеушілікке дұшар бола беретін бозбала. Екеуінің махаббат хикаясын фильмде ерекше баяндайды. Қос ғашық өз тағдырларын махаббат станциясында жолықтырғанымен, олар оны сақтай алады ма? Әлде тағдыр олады сынаққа алады ма? Оны дәл осы мелодрама көруге болады. Басты рөлдерді: Әйгерім Мақсұтова, Баян Алагөзова, Кубанычбек Адылов, Бопеш Жандаев, Асқар Ілиясов сынды актерлер сомдаған. Картинаға Ернар Нұрғалиев режиссерлік етті.Елге танымал тележүргізуші, продюсер және актриса Баян Алагөзова аталған туындының бас продюсері.  Көркемдік мелодрама. Елдегі премьера 2019 жылы қаңтар айының жиырма төртінші жұлдызында жарыққа шықты.

«Қоштасқым келмейді»

әкесі қайтыс болғаннан кейін, Нұрсейіт есімді жігіт анасымен бірге және оның қалауы бойынша отбасының ескі досына көшіп барады. Нурсеит әкесінің үйінен кеткісі келмегенімен, тағдыр оны алғашқы махаббатпен жүздесуді дайындап қойғанын білмейді. Ол әкесінің ескі досының қызы -  Әйгерім есімді мүгедек қыз. Нурсеит өзінің сүйіктісін дәрігерлерге көрсетіп, емдеуді армандайды. Әйгерімге тағы бір жетім бала Тоғанбай ғашық болады.

Картинаның сценарий авторы қазақтың білгілі режиссері Қанымбек Қасымбеков. Ал көркем туынды Қалдырбек Найманбаевтың шығармасының желісі бойынша түсірілген болатын. "Қоштасқым келмейді" кинофильмнің оқиғалары 1952 жылы орын алады. Мелодраманың сюжеті Нұрсейіт пен жас Әйгерімнің махаббат хикаясын баяндайды. Әсерлі және ерекше сезімдерге толы таспа 1992 жылы үлкен экрандарға ұсынылып және көптеген көрермендердің ықыласына ие болды.

Нұрсейіт рөлі — Қазақстандағы ең танымал музыкалық топтың мүшесі, белгілі музыкант және актер Мейрамбек Беспаевтың дебюттік жұмысы болды. Музыкалық талант актерге өз сезімдерін әндер мен ұлттық аспап — домбырада ойнау арқылы жеткізетін ғашық жас жігіттің бейнесін бейнелеуге көмектесті. Мүгедек Әйгерім рөлінде актриса Назира Бакаева сомдады, ол сөзсіз жасалған бейненің барлық тереңдігін жеткізе алды.

«Дала Дауысы»

Драмалық кинотарих хикаясы көптеген жылдар бұрын француз археологтарының Қазақстанда қазба жұмыстарын қалай жүргізгені туралы баяндайды. Экспедицияға қатысушылардың бірінің ұлы кішкентай Анатолий үлкен ағасының қайтыс болғанына куә болды, ал басынан өткен бұл қайғылы оқиға оны сөйлеуден айырды. Жергілікті бақсы балаға бұл кезеңдерден өтіп, жеңуге көмектеседі. Анатолий толығымен қалпына келіп, осы аймақтың қоршаған кеңістігі мен сұлулығына терең сезіммен енеді.

Шаман баланы табиғаттың дыбыстарын естуге және түсінуге үйретеді. Ол оның шекараларын кеңейтуде, оның санасын жоғарлатуда үлкен күш-жігерін жұмсайды.  Парижде Анатоль шаманның немересі-Абаймен кездескенде, сол кездер туралы естеліктер көптеген жылдардан кейін де көз алдында айқын көрінеді. Бұл кездесу кездейсоқ емес еді. Өйткені, Абайдың пікірінше, Анатолий ескі бақсылардың барлық құпия білімдерінің мұрагері болды.

"Дала дауысы" фильмін Қазақстанда жергілікті киностудия Француз актерлерімен, сценаристерімен және продюсерлерімен бірлесіп түсірілген. Картинаның премьерасы Францияда 1 жылдың 2014 наурызында өтті. Бір қызығы, қазақ кинотаспасының бюджеті 5 миллион доллар болатын. Жобаның режиссері Ермек Шынарбаев болды. Басты рөлдерді сомдағандар: Берік Айтжанов, Жерар Депардье, Нұржұман Ихтымбаев, Қарлығаш Мұхамеджанова, Натали Дессей, Ерік Жолжақсынов.

«Лотерея»

Сюжеттік желісі жеңіл кинокомедия  көрерменге сексенінші жылдары орын алған оқиғаны баяндайды. Оқиға шағын қазақ қалашығында орын алады. Бас кейіпкер- Әулет есімді бала ешқашан тағдырдың қатал сынақтарына қарсы тұрып келеді. Оның өзі жүгіне алатын жақын туыстары мен таныстары жоқ.  Бала-жетім және интернатта тәрбиеленген. Бірақ бір күні ол үлкен ұтысы бар лотерея билетінің бақытты иесі болады.

Осы сәттен бастап оның өмірі күрт өзгереді. Ең алдымен, жетімге қамқорлық жасағысы келетін жаңа туыстар пайда болады! Алайда, уақыт өте келе, бала қамқоршылардың өздері алғысы келетін жеңістерге ғана алаңдайтынын түсінеді. Бұл оқиға немен аяқталады? Әулет өзінің ақшалай сыйлығын сақтап қала ала ма және ол өзінің нағыз отбасын таба ала ма?

Лотерея-бұл көрерменді туындының барлық кейіпкерлерінің шытырман оқиғаларына күліп, алаңдайтын ерекше фишкаларға ие өзгеше әсерлі кинофильм. Картинаның режиссері Дамир Манабаев Қазақстанда өзінің кинорежиссерлігімен кеңінен танымал: ол өзінің алғашқы фильмін 1978 жылы түсірген. Лотерея кинотаспасы 2013 жылы прокатқа шықты, ал фильмдегі басты рөлдерді тек қазақ актерлері сомдады. Кинокомедия көрермендерден өте жақсы баға алды. Картонажа басты кейіпкерлердің рөлін: Жасұлан Динамжан, Ләззат Қалдыбекова, Саттар Ерубаев, Гүл Зиятова, Асхат Үрпеков, Дана Тұрарбек, Ерболат Төлегеновтер сомдаған.

«Я люблю тебя, Ақерке»

Шынайы оқиғаларға негізделген кинофильм Астанаға Қазақстанның түкпір-түкпірінен келген өнер университетінің студенттердің өмірі жайында баяндайды. Олар шығармашылық идеяларды жүзеге асыра отырып, жарқын студенттік әлемге бастарынан өткереді. Ал Азамат пен Ақерке бір-бірімен кездесіп, ғашық болып, бір ғана нәрсені - мәңгі бірге болуды армандайды. Бірақ Ақеркеге қойылған қорқынышты диагноз олардың армандарының орындалуына тосқауыл болады. Фильм осындай ауыр жолда сырқатымен күрескен Ақеркенің достары, әрқашан көмекке дайын тұратын жақындары мен ең бастысы жанынан қашанда табылар сүйіктісінің ішкі сезімдерін, олардың күйзелісі мен уайымдарын баяндайды. Картинаның режиссерлері Назия Назарбек мен Мейірім Арғымбаева.Басты рөлдердегі актерлер: Айсаным Қастеева, Нұрлан Науразбаев, Назия Назарбек, Данияр Тұранов, Аяулым Тұрысбекова, Жұлдыз Алиманова, Санди Госман, Әділет Мәкен, Хакім Ерғалиев, Абылай Ибрайұлы сомдады.

«Анаға апарар жол»

"Анаға апарар жол" кинотуындысы Ақан Сатаевтің режиссерлігімен түсірілген көркем драмалық фильм. Фильмнің премьерасы елімізде 2016 жылы қыркүйектің 29 жұлдызында өтті. «Анаға апарар жол» картинасы біздің тарихымызда орын алған қиын кезеңдермен суретте отырып сол кездегі халықтың, қарапайым отбасылардың кешкен оты мен өткерген ащы сезімдері баяндалады.

Фильм түсірілімдері үшін біршама елдер таңдалып алынған. Картина  Әзірбайжанда (Баку, Лагич), Белорусияда және Қазақстанда түсірілді. Түсірілімдер 2016 жылдың шілде айына дейін жалғасқан. 3 сағаттық уақытты қамтитын тарихи фильм 1930 жылдардағы қазақ жұртшылығының өткерген нәубетті жеткізеді. «Анаға апарар жол» телетуындысының негізгі мақсаты ана махаббатының қуатты әрі берік күшінен жеткізу болды. Сол құдіретті сезімнің арқасында кинодағы басты кейіпкер үйіне оралып, жақындарымен қауышу үшін көптеген қинышылықтардан өтуіне тура келед. Оқиғаның негізгі тұсы қазақ халқы үшін  ауыр кезең болған: ұжымдастыру,  соғыс, жұт және соғыстан кейінгі ауыр кезеңдер болды. Фильмнің режиссері елге белгілі киногер, көптеген айтулы фильмдердің авторы Ақан Сатаев болды. Ал картинадағы Ілиястың рөлін танымал актер Әділ Ахметов сомдаса, оның анасының рөлін Алтынай Ногербек керемет алып шықты.Ал басты кейіпкер Ілиястың сүйіктісінің рөлін еліміздегі сұлу әрі тәжірибелі актрисалардың қатарын толықтырып жүретін Аружан Джазильбекова сомдап шыққан болатын. Кинокартинаға Әлия Меңдіғожина, Әлия Назарбаева, Светлана Коротенко, Анна Чакиртовалар продюсерлік етті. Ал көптің көңілінен шыққан көркем туындының сценарий авторы Тимур Жақсылықов болды. Лентаның түсірілімдері ауыр климаттық жағдайларда жүргізілді. Себебі, сюжеттік желі бойынша оқиға бірнеше тарихи кезеңдерді қамтиды. Кинофильмге бас аяғы екі мыңға жуық маман жұмылдырылған, үш жүзден астам әскери техникалық жабдықтар тартылған. Картина авторларының айтуы бойынша, фильмдегі ең ауыр фрагмент Днепр үшін болған соғысты көрсету болған. Дәл осы сахна Минск қаласында 1942-1943 жылдары уақытын қамтиды екен. Бір сахнаның түсірілімдері он күнге жалғасқан. Картинадағы басты рөлдегі кейіпкердің өзін бірден төрт актер сомдаған.