Дулыға Ақмолданың шығармашылығы

Дулыға Досмұхамбетұлы Ақмолда 1971 жылы желтоқсан айының оныншы жұлдызында Жамбыл обылсында дүниеге келген. Туған жері Сарысу ауданы, Саудакент ауылы. Қазақ драма театрының, кино, телевизия, дыбыстау және дубляж актері. 2010 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген марапатын алады, 2002 жылы Қазақстан Жастар Одағы қайраткері атанған еді. Ал 2018 жылы Қазақстан кинематография Одағы сыйлықтарының лауреатына ие болған еді. Байқадам орта мектебінде тәлім алып, Саудакент кентінде орын тепкен Ықылас атындағы музыка мектебінде музыка бойынша білім алған болатын. 1989 жылы Алматы мемлекеттік театр және кино институтының актерлік факультетіне оқуға түсіп, 1993 жылы Қазақстанның Халық әртісі, профессор Тұңғышбай Жаманқұловтың шеберханасы «драма театры және кино актері» мамандығы бойынша оқып, жоғарғы оқу орнын үздік бітіреді. 1993 жылдан бастап Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының тобына қабылданады.

«Қыз жылаған»

«Қыз жылаған» немесе «Молитва Лейлы» Раушан Мұқанованың жазған повесінің желісі  бойынша түсірілген отандық туынды. Сюжеттің ортасында құпия құжаттарда №27 Дегелен деп аталатын ауыл туралы айтылады. Ол Семей полигоны жайында, дәлірек айтсақ, полигонның жанында өмір сүретін адамдардың өмір тарихы, олардың күн-көрісі жайында көрсетілетін болады. Алайда олар өз жерлерінде ондай сұмдық жағдайлардың орын алып жатқандығы туралы білмейді. Бұл істер 60-жылдардың басында басталады. Бәрі ұмытқан және олардың бар екенін ешкім білмейтін белгісіз ауыл тұрғындары ядролық жарылыстар туралы да, радиация туралы да ештеңеден хабары жоқ. Сондықтан, балалар жерден өсіп, аспанға асығатын әдемі үлкен әрі әдемі саңырауқұлақтарға қуана қарап, мәз болады. Олар ауылдағы адамдардың неліктен соншалықты ерте өлетінін, олардың ата-аналары мен жақындарының неге әртүрлі ауыруларға шалдығып, қысқа өмір сүретінін түсінбейді. Лейла Семей облысының Дегелең ауылында дүниеге келген. Ол бес жасында әкесі белгісіз аурудан қайтыс болады, содан кейін араға көп уақыт салмай анасы да көз жұмады. Қызды оның әкесінің қарындасы Қатира тәте өз қамқорлығына алып, асырап алады.  Лейла он бес жаста болғанда, Қатира тәтесі де қайтыс болады. Біршама уақыттан кейін Лейла тұрмыс құрып, дүинеге ұл әкеледі. Ол өз бауыр ет баласын қатты жақсы көрді және оның ұзақ және бақытты өмір сүргенін қалады. Кинолентаға режиссерлік еткен – Сатыбалды Нарымбетов. Сценарий атворы – Роза Мұқанова. Операторлар: Оскар Өтеулин, және Сапар Койчуманов. Фильмде рөл сомдағандар: Баадур Цуладзе, Дулыға Ақмолда, Аянат Есмағамбетова, Ғазиза Әбдінәбиева, Ғани Құлжанов, Төлеубек Аралбай, Төлепберген Байсақалов және тағы да басқалары.

«Свободная женщина»

Провинциядан Мәскеуге үлкен қаланы жаулап алуға келген Наташаның арман мен мақсаттары көп. Ауқатты әрі бай кәсіпкер Николай Наташаға шынымен ғашық болып қалады. Бірақ ол Америкадан келген баласыз ерлі-зайыптылар үшін суррогат ана рөлі үшін жас және дені сау әйелді ездеп жүрген еді. Уақыт өтіп, Наташа оны алдағанын түсініп, өз баласынан бас тартып басқаларға беруден бас тартады. Жалғызбасты ананың өмір тағдыры енді қалай жалғасар екен? Телехикаяны түсірген шығармашылық топ және режиссерлік командаға тоқтала өтсек. Сериалдың режиссер – Валерий Ахадов. Ал сценаристер қатарында: Олег Антонов, Георгий Пусеп және Алла Криницына. Операторлық қызметті атқарғандар: Валентин Пиганов және Алексей Колузов. Киноның композиторы – Андрей Леденев, ал  телесериалдың суретшісі – Вечяслав Виданов. Продюсерлік еткендер: Сергей Клещенков, Рубен Дишдишян және Игорь Сырцов. Басты рөлді сомдаған актерлер мен актрисалар: Ирина Штемер, Евгений Жұманов, Вадим Колганов, Андрей Чернышов, Анни Жирардо, Муминшо Абдулвасиев, Виталий Максимов, Андрей Руденский, Дулыға Ақмолда, Андрис Лиелайс, Николай Денисов, Ирина Гуркина, Екатерина Вуличенко, Александр Вершинин, Сергей Юшкевич, Ирина Гордина, Николай Ежевский, Мария Чернова және тағы басқалар.

«Сардар»

Кионкартина  XVIII ғасырдағы Жоңғар шапқыншылығы аясында өрбиді. Құлжа мен Ақбердінің екі досы бір ауылда туып-өскен. Құлжаның әкесі қазақтың батыры Қангерейді жоңғарлар шапқуылшылары тұтқынға алды. Қашан Құлжа мен Ақберді ер жетеді. Олардың басты мақсаты – Қангерейді жаудың тұтқынынан аман-есен құтқару. Жоңғар көсемі Шонай Түргіт хандығының ханшайымы Сарынтананы тұтқынға алады. Қыз өзін құтқарған алғашқы жанға бар махаббатын беруге ант еткен еді. Бойжеткенді тұтқыннан бірінші болып құтқарған  Ақберді болды, алайда Сарынта Ақбердінің жан досы Құлжаны сүйіп қалады. Махабба торына түскен үшеу бір-біріне өштеседі. Нәтижесінде, Ақберді досы Құлжаны өлтірмек болып оқ атады. Бірақ оқ Сарынтаға тиіп махаббат хикаясы осылайша мұңды күйде аяқталады. Махаббаттың мәңгілік тақырыбы-кинодағы басты тақырыптардың бірі және солай болып қала бермек. Дегенмен, «Сардар» - бұл кезекті махаббат мелодрамасы емес. Фильмде көптеген төбелес сахналары және жаппай көріністер бар. Ұрыс сахналарында трюк қоятын жауынгерлер саны барлығы 500 адамға дейін жетеді. Баходир Жалметов бастаған каскадерлер тобы аттардағы күрделі трюктерді орындаған. Фильмнің режиссері – Болат Қалымбетов. Рөл сомдағандар: Қуандық Қыстықбаев, Саят Мерекенов, Дохдурбек Қыдыралиев, Нұржұман Ихтымбаев, Ержан Нұрымбет, Гүлжан Әспетова, Сана Шандыбаева, Тұңғышбай Жаманқұлов, Әмір Әбдіхалықов, Байкал Білбаев.

«Біржан Сал»

Кинолента талантты  әнші, дарынды композитор әрі музкант, суырып салма ақын Біржан Қожағұловтың өмірінің соңғы жылдары туралы баяндайды. Оның бойындағы жас бойжеткен Ләйлімге деген соңғы махаббаты туралы, мақтаныш пен кішіпейілділіктің, абырой мен сезімінің, ар-ождан мен ашу –ызаның  арасындағы таңдау туралы тарихи-романтикалық драма. Кинокартинамен жұмыс жасай отырып, авторлар экранда атмосфераны, сол кездегі түстерді жеткізетін бөлшектерге көп көңіл бөлді. Мұрағат материалдарын мұқият зерделеп, оларға өмірдің егжей-тегжейін, сөйлеу ерекшеліктерін және XIX ғасырдың аяғына тән мінез-құлық нормаларын жаңғыртуға көмектесті.Түсірілім Біржановтың туған жері Көкшетау облысында өтті. Әсем табиғат аясында орналасқан көркем жерде бірнеше қазақ ауылы салынды, ал жергілікті тұрғындар ауқымды көріністерді түсіруге белсенді қатысты. Киноның премьерасы 2009 жылы үшінші қыркүйек күні өткен болатын. Фильмнің режиссерлері: Жолжақсынов Досхан және Рымбек Әлпиев. Сценарий авторлары: Дамира Таласбек және Әсемқұлов Манабай. Операторы -  Рифкат Ибрагимов. Композиторы – Төлеген Мұхамеджанова. Қоюшы – суретшісі Руста Одинаев. Фильмдегі рөлдерді сомдағандар: Аша Матай, Исмағұлов Асылболат, Қуан Сұңқар, Дулыға Ақмолда, Алмат Мадияров, Кәмшат Жолдыбаева, Төлеген Қуаныш, Болат Абдильманов, Сәбит Оразбаев, Саят Мерекен, Бауыржан Қаптағаев, Ерлан Билялов, Хабиба Елебекова, Александр Ивахненко, Мәди Мұқашев, Әбілмансұр Мұқашев, Кеңес Нұрлан, Гүлшат Тұтова.

«Нежданная любовь»

Фильмнің басты кейіпкері Қалтай өзінің сүйікті әйелін жоғалтқанына көп жыл болды. Ал оның жалғыз тыңдаушысы мен сенімді серігі  – оның сиыры Сырға. Күн сайын таңертең ол сауын алдында орамал киеді, өйткені Сырга оны қарт әйел үшін қабылдауы керек. Қарт оған өзінің соңғы жаңалықтарын айтып, қайғылар мен қуаныштармен бөліседі. Бірақ бар тағы бір жарқын мәні, оның стариковской өмірі-славная соседская қыз Айжан, ол әр таң берет одан жаңа сауылған сүт. Бір күні ол қуана хабарлайды старику жаңалықтар келу туралы әжелер, Роза-апа Алматы. Барлығы, соның ішінде Алтай қариясы, оның келуін күтіп, кездесу өтті. Біздің басты кейіпкерімізге оның ұзақ жалғыздығы аяқталғанын түсіну үшін бір көзқарас жеткілікті. Сюжеттің ортасында-үш дос, үш қарт, досы Калтайдың бақыты үшін оны үйленуге ант берді. Олар жақында керемет, бірақ көңілді приключениялардың құйынына түсуге тура келеді деп күдіктенбейді. Бұл оның бәрінің себебі-Махаббат. Бұл біздің қарттарымыздың бүгінгі күндері туралы, олардың өмірлік проблемалары мен қиыншылықтары, жақсы және жарқын қарым-қатынастары, қуаныштары мен ертеңгі күннің жақсылығына деген үміті туралы жақсы, лирикалық оқиға.

«Сыныптастар»

Кинофильм Қазақстанның 1991 жылы тәуелсіздік алуымен қатар тұспа-тұс келген сыныптастар оқиғасы туралы баяндайды. Фильмнің басты кейіпкерлері өз өмірінің жаңа белестерінің және бүкіл ел болып күткен бостандық заманның бастапқы қадамында тұр. Көрермендер олармен бірге жаңадан мектеп бітіріп, жоғарғы оқу орнына түсіп, жанұя құрып, балалы болу деген секілді өмірдің түрлі тұстарының күәгері болады. Кинолентаға режиссерлік еткен киногерлер: Елена Лисасина, Эля Гильман және Игорь Пискунов. Сценарий авторы – Хакімжан Бүлікбаев. Эля Гильман продюсерлік еткен болатын. Басты рөлдерді сомдағандар: Линда Нигматулина, Дулыға Ақмолда, Азамат Сатыбалды, Даулет Абдыгапаров, Қалампыр Айсанғалиева, Айжан Байзақова, Парвиз Назаров, Роман Хикалов, Игорь Цай, Азат Сейтметов, Жәнібек Ақылбеков және басқалар.

«Мағжан»

«Мағжан» деректі кинолентасы ақиық ақын Мағжан Жұмабаевтң 120 жылдығына орай жарыққа шыққан туынды. Картина Жұмабаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы баяндайды. Сонымен қатар, ақынның өміріндегі соңғы жылдарында көрсетілген азаптар мен құпиялар мұқият зерделеніп, картинада баяндалады. Қазақ елінің талантты жазушысы, ақиық ақын, публицист, қазақ әдебиетінің жаңа әдебиетін жасаушылардың бірі Мағжан Жұмабаевты 1929 жылы 10 жылға соттайды. Бірақ араға біршама уақыт салып 1935 жылы босатылады. Қуанышты сәт ұзаққа созылмайды, екі жылда кейін 1937 жылы желтоқсан айының отызыншы жұлдызында қайта тұтқынға алынады.

«Оралман»

Базарбай Қызыл Армия террорынан құтылудың жалғыз шешімі басқа елге көшу деп ойлайды. Осылайша қазақ ұрпағы Ауғаныстанды екінші отан ретінде қабылдайды. Сол жерде балалары дүниеге келіп, үлкен жанұяғ айналады. Арада біраз уақыт өтіп, оның қызы мен ұлы жергілікті тұрғындардың ішінен өздерінің серіктерін тауып, қосылады. Туған елге көшуді естен шығарған жанұя көптен армандаған көшу туралы квотасына қол жеткізеді. Енді олар қарттар басқа ешкім болып көрмеген туған жерге, тарихи мекенге оралуға шешім қабылдайды. Әлеуметтік драманың атауы қазақ тілінен аударғанда "оралушы" деген мағынаны білдіреді. Картина кезінде елден кетуге мәжбүр болған және көптеген жылдар бойы туған еліне оралған этникалық қазақ қандастарымыз туралы. Әдетте, олар Азия мен Таяу Шығыстың көрші елдеріне, сондай-ақ Ресей Федерациясының кейбір аймақтарына қоныс аударған.  Соңғы кездері Үкіметте мұндай терминді ауыстыруға баса назар аударылуда, өйткені бұл көпшілік үшін ыңғайсыз болады деген ойда. Мемлекет басшысының пікірінше, қандас анықтамасын қолданған дұрыс. Фильм көптеген кинофестивальдерде көрсетілді, ал фильм авторлары көптеген шетелдік жүлделерге ие болған еді.  Атап айтқанда, картина Ресей, Қазақстан, Иран, Италия, Германия, Непал және Қырғызстандағы іс-шараларда біршама марапттарға қол жеткізген еді. Кинолентаның тұсаукесері еліміздің бас қаласында 2017 жылдың қыркүйек айының он төртінші жұлдызында өткен боалтын. Әл кинопрокатқа келесі күннен бастап шығып, көрермен назарына ұсынылды. Фильмдегі рөлдерді сомдағандар: Дулыға Ақмолда, Есім Сегізбаев, Баян Кажнабиева және Динара Даирова. Сәбит Құрманбеков картинаға режиссерлік етті.

«Тренинг личностого роста»

Қырық жастағы Қанат есімді ер адам фильмнің басты кейіпкері. Ол банк қызметкері, ажырасқан. Орта жасқа келген ол осы уақыттағы әртүрлі кризистер мен қиын ахуалға дұшар болады. Күндердің бір күнінде ол әдеттегі жұмыс күндерін өзгертіп, жаңа ренк қосу үшін тұлғалық өсу тренингіне жазылады. Ол лекцияда айтылатын жаңалық пен берілетін білімнен үлкен үміт күтеді. Осының арқасында табысты болатын кәсіп ашып алатынына сенімді болады. Бірақ оның өміріне үлкен өзгеріс әкелетін мүлде басқа нәрсе еді. Қанат өзінің бұрынғы танысы Даниярмен кездейсоқ кездесіп қалады. Данияр – қазір беделді бизнесмен, атақ пен даңқы бар, табысты азамат. Ол Қанат жұмыс істейтін банкте өз абыройын жинаған өз ісінің шебері. Ол өз досының жақсы өмір сүру үшін көп көмектеседі. Алайда Қанат уақыт келе үлкен ақшалардың құны не екенін түсініп бастайды. Ерекше фильмдегі рөлдерді сомдағандар: Дулыға Ақмолда, Гүлжамал Қазақбаева, Филип Волошиин, Әсел Қалиева. Картинаның режиссер – Фархат Шарипов.

«Сержан Братан»

Отандық веб-сериал қазақстандықтардың жүрегін жаулап алды. Фильм тоқсаныншы жылдардағы қоқан- лоқы көрсететін криминалды ұйымдар арасында танымал әрі абыройлы Сержан өз үйінде жылы қабақты асыл жар және қамқор әке. Бір күні криминалды қақтығыстардың бірінде Сержан ауруханаға түсіп қалады. Ол комада жиырма үш жыл бойы жатады. Осы уақыт аралығында әлемде барлығы да өзгереді. Оның ұлы ер жетіп, қызы бой жетеді. Алғашында өз жанұясын тани қоймаған ол өзімен орын алған мұндай жаңалықты оңайлықпен қабылдай қоймайды. Алишер Утев режиссерлік еткен бұл ерекше картинада басты рөлдерді сомдағанадар: Дулыға Ақмолда, Рүстем Жаныаманов, Гүлмира Жакалина, Беймур Баймухамбетов, Асыл Ораз және Жанель Сергазина.