Жанна Қуанышеваның өмір жолы мен кино карьерасы

Жанна Шорайқызы Қуанышева – кеңес және қазақстандық актриса. Қазақ КСР еңбек сіңірген өнер әртісі, КСРО және Қазақстан Кинематографистер одағының белді мүшелерінің бірі. Жанна Қуанышева 1958 жылы сәуірдің төртінші жұлдызында Алматы қаласында дүниеге келген. №54 мектепте білім алды. Сүйікті хоббилерінің арасында жүзу бар. Алғаш рет киноға 1972 жылы "Жаңбыр" фильмінде бой көрсетті. Арадан біраз  уақыт өте келе режиссер Серік Райбаевқа жақсы жүзе алатын дублер қыз керек болды. Жанна дәл осы  рөлге таңдалып алынды. 1975 жылдан Қазақфильм киностудиясының фильмдеріне түсе бастады. 1983 жылы Кировта орналасқан ҚазМУ-дың филология факультетіде білім алған. 1981 жылдан КСРО Кинематографистер одағының мүшесі болды. Қазақфильм киностудиясының сараптамалық кеңесінің құрамында әділ төрелік жасайды. Қазақ өнерінің қара шаңырағына айналған Шәкен Айманов атындағы "Қазақфильм" киностудиясының "Киноактер" бөлімінің басшысы болып қызмет атқарған.

"Алматыдағы Жыл таңдауы" байқауының қорытындысы бойынша "Алматы жұлдызы - Алматы жұлдызы" естелік белгісінің "Жыл актрисасы" номинациясы бойынша Жанна Қуанышева жеңімпаз атанып, құрметті төс белгіге ие болды. Ол өзінің алғашқы отандық "Перекресток" сериясындағы және "Шегіртке" қылмыстық сериясындағы рөлдерімен көп көрерменге танылып, біршама кино сүйер қауымның сүйікті атрисаларының біріне айналып үлгерді.  Жанна сол кездері негізінен жас, жалынды, көңілді қыздардың рөлдерін көптеп сомдаған. Б.Мансұровтың "Махаббат туралы астарлы әңгімесі" фильмінде Алма өзінің алғашқы махаббатымен кездеседі. Бұл рөлді аткриса Жанна өз деңгейінде керемет сомдап шыққан болатын. Ұшқыш Таирге деген терең әрі таза сезімінің тарихы фильмде әдемі кейіпте көрсетілген. Адамдардың жалғыз бақытты іздеуі туралы баяндайтын Ежелгі Шығыс аңызының заманауи үлгісі ретінде түсірілген кинолента. Басқа кейіпкердің тағдыры — режиссер Ш.Бейсембаевтың "Өз жұлдызыңды сақта" картинасындағы Салтанат есімді кейіпкер соншалықты жарқын әрі жеңіл сомдалып шыққан. Оның әрқашан тек қана позитивте жүріп, барлық жағдайларды жақсы тұсынан қабылдауы, жүрегінің жомарттығының бір көрсеткіші. Оның Тастанға деген сенімділігі мен сезімі басқалардан жоғары болуға деген ұмтылысымен, оның ішінде оған да басқалардың немқұрайлы қарауымен бетпе-бет келеді.

Алма, Салтанат, жақында түсірілген Б.Шәмшиевтің "Ерте тырналар" фильміндегі ауыл мұғалімдері кейіпкерлерін сомдайды. Олардың барлығын айналасындағыларға ізгіліктің, әділдіктің бір нышаны ретінде көрсетіледі. Осы секілді киноленталарда сомдаған рөлдеріне тоқталып өтсек.

«Притча о любви»

«Притча о любви» кинолентасы ұшқыштарының күнделікті өмірі, махаббат пен адалдық туралы әңгіме. Картинаның режиссері Болат Мансұров. Сценарий авторлары: Эдуард Тропинин пен Болат Мансұров. Операторлық жұмысты Энуар Дауылбаев орындаған. Композиторы - Александр Луначарский. Қоюшы -  суретшісі - Виктор Тихоненко. Рөл сомдаған актерлер қатарында: Жамбыл Құдайбергенов, Кененбай Қожабеков, Лариса Волченко, Жанна Қуанышева, Алексей Свекло, Габриил Бойченко, Леонтий Полохов, Михаил Токарев, Бикен Римова, Дариға Тналина және басқалары бар.

«Храни свою звезду»

Бір қарт Шопанның ұлы Салтанат есімді бойжеткенге ғашық болып шаңырақ құрады. Жаңа отбасына түскен Салтанат ата - енесі тарапынан бірден сүйіспеншілікке және зор құрметке ие болады. Тастанның әйеліне ата-анасы ғашық болып, келіндерін жақсы көреді. Ал күйеуінің ағасы үшін қыз нағыз дос болды. Отбасы әртүрлі дәстүрлерді менсалттарды құрметтейді. Олар үшін бұл қағидаттар өткеннің жәдігері деп санайды және ата-бабаларына сенеді.

Кезінде әсерлі әнде баяндалған оқиғаны Дулат Исабеков жас қыз туралы Отбасылық әсерлі фильм арқылы экрандайды. Осы жобаның  сценарийшісі атанады. Ол ән «Гаухартас» деп аталатын қазақ әні. Шығарманы халықтың күміс көмей әнші бұлбұлы Бибігүл Төлегенова орындайды. Ән әрбір тыңдаушыға қандай да бір әсерлі ностальгияны, Отаны туралы естеліктерді, тіпті жеңіл әрі жағымды құмарлықты шабыттандырды. Осы себептен де автор дәл осы сезімдерді кинофильмде көрсетуге шешім қабылдап, картинаны түсірген көрінеді. Фильм отбасылық құндылықтар мен дәстүрлер тақырыбын көтергені үшін көптеген көрермендердің жылы ықыласы мен жоғары бағасына ие болғаны белгілі. Бізге қазір не болып жатқанын және өткеннің жәдігері деп санауға болатын нәрсені бағалау қиын. «Храни свою звезду» фильмін тамашалағанда шопан отбасының өмір атмосферасына еріксіз енесің. Дәл осындай фильмдердің арқасында көрермендер бүгін де қазақтардың тұрмысын жақсы біліп, дәстүрлермен таныса алатыны сөзсіз. Режиссері - Шәріп Бейсембаев, сценарий авторы - Дулат Исабеков. Операторы - Асхат Ашрапов. Композиторы - Анатолий Бычков. Қоюшы суретшісі - Рафик Кәрімов және Құлахмет Қожықов. Әлемдегі премьера 1975 жылы желтоқсан айының он бесінші жұлдызында өткен болатын. Басты рөлдерді: Жаннат Қуанышева, Әмина Өмірзақова, Гүлзия Бельбаева, Кәукен Кенжетаев, Әнуар Боранбаев, Сапарғали Жақышев, Досхан Жолжақсынов және басқалары да бар.

«Встреча на Медео»

Медеу кездесуіндегі спорт туралы кеңестік драма екі мәнерлеп сырғанаушының алдағы маңызды жарыстарға дайындығы туралы баяндайды. Фильмнің басты кейіпкерлері-спортшылар Эрнест пен Джайран. Жұпта ұзақ уақыт жаттығудан кейін серіктестер бір-біріне ғашық болды. Бірақ спорттық жарысқа дайындық кезінде олар жағымсыз жаңалықтарды біледі. Жаттықтырушы Джираннан гөрі көп тәжірибесі бар конькимен жүгірушіні тапты және сол кезден бастап оның Эрикпен жұптасқанын қалайды және сәйкесінше жылдам жарыстарға қатысады. Жас жігіт бұрынғы серіктесіне ғашық болғандықтан, ол жаңа конькимен жүгіруден бас тартады. Бұл жас жігіттің жаттықтырушымен қақтығысын тудырады. Джайран сүйіктісімен мұз үстінде билеуді армандайды, бірақ Эриктің мансабына қауіп төндіргісі келмейді. Сонымен қатар, біреу оған өз жетістіктерін ат үстінде қоюға дайын екендігі оған жағымды. Ерлі-зайыптылар көшбасшы өз шешімін өзгертеді деп үміттенеді және басқа серіктестермен айналысудың қажеті жоқ. Эрик жаттықтырушының қызды неге алмастырғысы келетінін білуге тырысады.

Кинода басты кейіпкерлерді Қазақстан құрамасының жұбы г.Ашрапова мен Г. Мусин-Галицкий сомдайды. Медеодағы кездесу фильмінде мәнерлеп сырғанаудан Бүкіләлемдік жарыстардың үзінділері пайдаланылды. Фильмді түсірген Сапар Сүлейменов және Асхат Ашраповтер. Сценарий авторлары: Сапар Сүлейменов және Ә. Әбдікәрімова. Операторы - Асхат Ашрапов. Композиторы – Алмас Серкебаев. Басты рөлдерде бой көрсеткендер: Станислав Жук,  Андрей Миненков, Геннадий Карпоносов, Жанна Қуанышева, Сергей Волгушев, Наталья Орынбасарова, Ермек Серкебаев және өзгелері.

«Мы – взрослые»

Мектеп бітірген соң Жоламан Маңғышлақ түбегіне келіп, жұмысшы-мұнайшы болады. Көрермендер оның өсуі мен қалыптасу сәттері көрсетіледі. Оның достары мен алғашқы Жастық махаббаты туралы баяндалады.Кинофильмге Виктор Пусурманов режиссерлік еткен болатын. Сценраий авторы - Геннадий Хоменчук. Операторы - Асхат Ашрапов. Әуенмен әрлеген - Базарбай Жұманиязов. Қоюшы суретшісі - Ыдырыс Қарсақбаев. Фильмде рөл ойнағандар қатарында: Жан Байжанбаев, Болат Қалымбетов, Жақып Омаров, Жанна Қуанышева, Гүлнар Ералиева, Жамбыл Құдайбергенов, Димаш Ахимов, Мейірман Нұрекеев, Ментай Өтепбергенов, Мұхтар Бақтыгереев, Шәріп Бейсембаев, Мәкіл Құланбаевтер бар.

«Пора звенящего зноя»

Жаз мезгілінің ортасында қазақ ауылында кенеттен Жігер есімді жас механик жігіт тұрақты тұрғыны пайда болады. Ол жас әрі тыныш жүреді. Бірақ ауылда қандай жағдай орын алса, сол жерде жаңа тұрғын Жігер жүреді. Бастапқыда жергілікті тұрғындар оны салмақты әрі байсалды емес адам деп ойлаған көрінеді. Сұлу бойжеткен Алима Жігерге сенім білдірген әрі жігіттің мейірімді, адал және риясыз екендігіне сенген алғашқы жандардың бірі.  Сонымен қатар қыз оның сүйіспеншілігіне сенеді.

Картинаны түсірген - Амангелді Тәжбаев, сценарий авторы - Кәрім Танаев. Операторлық жұмыста - Әбілтай Қастеев. Кеңес Дүйсекеев композиторы болса, қоюшы суретшісі - Юрий Вайншток. Актерлер қатарында: Жанна Қуанышева, Нұрмұхан Жантөрин, Жұмабай Медетбаев, Әнуарбек Молдабеков, Жексен Қайырлиев, Сердеш Қажымұратов, Димаш Ахимов, Кененбай Қожабеков, Әмина Өмірзақова, Жанна Керімтаева, Шахан Мусин және басқалары.

«Дыня»

Ғабит Мүсіреповтің аттас әңгімесінің желісімен жазылған лирикалық кинокомедия. Фильмнің басты кейіпкері Болат өзінің мейірімділігі мен адалдығының арқасында айналасындағылардың ықыласы мен көңіліне бөленіп жүреді. Ол әрдайым көмекке келуге дайын тұрады, сондықтан жиі түрлі шытырман оқиғалар мен қызықты жағдайларға тап болады. Болат Мәскеуге іссапарға аттанады. Пойызда ол Зайра есімді бойжеткенмен танысады және станцияның бірінде ол барып, қыз үшін чаржу қауынын сатып алуды шешеді Бір күні станция базарында сүйкімді саяхатшы үшін қауын сатып алып, ол пойыздан артта қалды. Бірақ ақша мен құжаттарсыз қалған Болат басқаларға көмектесуді жалғастырады. Фильмді түсірген Виктор Пусурманов. Сценарий жазғандар: Ғабит Мүсірепов және Еркен Әбішев. Операторлық қызметін көрсеткен  Игорь Вовнянко. Картинада бой көрсеткен: Тұңғышбай Жаманқұлов, Мақіл Құланбаев, Жанна Қуанышева, Павел Винник, Леонтий Полохов, Герман Качин, Кененбай Қожабеков, Алексей Золотницкий, Римма Маркова, Игорь Ефимов және басқа актерлер бар.

«Бойся, враг, девятого сына»

Табыншының Ержанның кенже ұлы Еркенжен үйіндегі тоғызыншы перзент. Ол әкесін және сегіз туған ағайынын зұлым Тасболдың тұтқынынан құтқаруға аттанады.  Өз рухының күшімен Еркенже Тасболдың күшін жойып, оны жеңіп, жақындарын босатады.

Кино жобаның сюжеттік желісін жазған - Ольга Бондаренко. Режиссерлер Виктор Пусурманов және Виктор Чугуновтардың еңбегін оператор - Асхат Ашрапов түсірген. Қоюшы суретшілері: Сахи Романов және А. Элсиз. Кинолента үлкен экрандардан 1984 жылы суһәуірдің он төрті күні көрсетілген. Фильмде бой көрсеткен: Қайрат Нүкраділов, Дариға Тілендиева, Гүлжан Әспетова, Нұрмұхан Жантөрин, Болат Аюханов, Әмина Өмірзақова, Лейла Жұмалиева, Әнуар Молдабеков, Болат Әбділманов және Дінмұхаммед Ахимов.